Over tegenslagen, uitdagingen, innerlijke processen en de weg naar succes, oftewel de Reis van de Held
The Hero’s Journey Workshop
Onlangs volgde ik een improvisatieworkshop gebaseerd op Joseph Campbell’s The Hero’s Journey, 12 stappen die in een verhaalopbouw zitten en waarlangs de held reist. Tijdens de workshop besefte ik, dit is niet alleen de leidraad/verhaalstructuur voor theater, films en boeken, maar is net zo goed toe te passen op alles. Op al wat je in je levensreis tegenkomt.
12 stappen in de Reis van de Held
Het gaat over een oproep tot avontuur/probleem/uitdaging, waardoor je (de held) op weg gaat. Op deze reis kom je onderweg een beste vriend, een mentor, een drempel die je over moet, bondgenoten en vijanden tegen. Na meerdere dilemma’s val je in een gat van innerlijk conflict/niet weten. Met behulp van iemand, dan wel je intuïtie of iets “groters” (onderbewustzijn) kom je eruit en kom je in een transformatieproces. Je gaat je steeds sterker voelen verder op je reis. Er volgt een vuurdoop en uiteindelijk een overwinning en keer je terug naar het nieuwe normaal.
Deze reis valt op alles toe te passen, van momenten in je eigen leven, tot gebeurtenissen en missies in teams, tot aan veranderingstrajecten. Alle bovengenoemde stappen komen voorbij. Interessant is, eens te kijken waar je zit in die reis, om te weten wat de volgende stap is en hoe je daar komt.
No succes without failure
Tijdens de workshop gebeurde het dat ik in een repetitie voor de eindvoorstelling niet lekker in mijn rol zat. Ik wilde voelen wat er nodig was in het spel, maar het lukte niet. Ik probeerde met alle macht goed in de rol te komen en het spel te redden (want het liep voor iedereen stroef), maar het lukte maar niet. Een gevoel van blinde paniek overviel mij; wat als dit ook straks tijdens de voorstelling met publiek erbij gebeurt?
Ik, die al 11 jaar gewend is om te improviseren en in mijn teamsessies de kunst van het falen altijd benadruk, durfde op dit moment niet te falen! Door uit mijn denkhoofd te gaan en er tijdens de 2e generale repetitie vanuit mijn lijf opnieuw vol in te stappen, kon ik het gelukkig weer loslaten en kreeg ik mijn vertrouwen terug.
De eindvoorstelling voor publiek speelde ik met de gewone gezonde spanning en werd deze gelukkig een succes. Ik zat dus in stap 7: innerlijk conflict en dieptepunt, daarna kwam de vuurdoop, vervolgde ik de reis en dit werd beloond met overwinning.
No Succes without failure
Yin en Yang, donker en licht, ongelukkig en gelukkig etc. De één kun je niet zien of vol ervaren zonder het ander te kennen. Zonder het vallen kun je ook geen groot succes ervaren….
Wanneer mij als ondernemer iets niet lukt, voelt dit vaak als persoonlijk falen. Aan die gevoelens geef ik bewust even aandacht, want negeer je ze en ram je door, dan weet ik dat ze toch een keer keihard terugkeren. Maar de meesten van ons hebben geleerd alles altijd op te willen lossen en dat alles goed moet zijn of beter moet worden. -> presteren
De reis van de held in teams
In teams is het eerste wat men doet, kritisch kijken naar het proces, wanneer iets niet lukt of een doel niet wordt behaald. Wat is er gebeurd? Wie deed wat wanneer niet goed en hoe kunnen we dit oplossen/ verbeteren?
Resultaat: Je versterkt het gevoel van falen
Wanneer je met je team direct gaat inzoomen op dat verbeterproces, dan ga je daarmee compleet voorbij aan alle gevoelens. En reken maar dat (in een betrokken team) bij meerdere collega’s het niet behalen van jullie gewenste resultaat voelt als falen. Zeker als je een verantwoordelijke rol hebt gehad in het geheel.
Dan komt onze innerlijke criticus omhoog, onze angst om afgewezen te worden of gaat juist de pusher in iemand enorm aan om er een tandje bij te zetten.
Van alles gebeurt er intern.
Als we daar geen aandacht aan geven, leren we er niets van (als helden in het verhaal) en vergroot het de kans dat gevoelens en gedachten onderwater verder groeien. De kans op opnieuw ‘falen’ wordt door deze onbewust meegenomen angsten en frustraties alleen maar groter.
Wanneer je aandacht geeft aan wat het met je doet, want het gevoel mag er ook zijn en het accepteert, is het ook makkelijker om het weer los te laten. En zo verkrijg je het vertrouwen en de moed die er nodig is om het opnieuw te proberen. Het helpt zeker tijdens dit proces, als je het met elkaar deelt.
Start dus met aandacht en reflectie op wat er is en hoe het voelt dat het niet is gelukt.
Van daaruit kan er geleerd worden, zorgen gedeeld worden, vertrouwen in elkaar geuit worden en de moed en geloof om opnieuw te kunnen gaan experimenteren te krijgen. Zo ontstaat het gezamenlijke teamgevoel, dat wij het doel alsnog kunnen bereiken.
Zie het als trainen op de weg voor succes. Een sportteam wint ook niet altijd, maar leert wel altijd. En als er wel een succeservaring komt, is de euforie en daaruit voortkomende flow in het team vele malen groter, dan wanneer alles in 1x lukt.
Reis van de held leercultuur:
- Het is ok om te falen en dankbaar te zijn voor de reis van leren, ontdekken en ervaren
- Ook als het niet goed genoeg leek of was, mag je er gewoon zijn
- Van vallen leren en groeien we
- Ook als je het niet kunt, komt het goed
- Wat kan ik van jou leren, wat kun jij van mij leren?
- We bieden ruimte om te experimenteren, zonder prestatiedruk
Tot slot voorbeelden van reflecterende vragen die je kunt stellen als iets niet gaat zoals je wilt:
Situatie: het lukt niet. Je ervaart tegenslag.
Je voelt angst/onzekerheid/frustratie of neerslachtigheid
Wat doe je met deze gevoelens?
- ontkennen/negeren – het komt niet uit
- doorzetten – je moet er doorheen, doorbijten
- accepteren en voelen
Wat doe jij wanneer iets echt niet lukt?
Doe een stap naar achteren en kijk:
Hoe ga ik ermee om? Wat doe ik als eerst?
Welke keuzes maak ik voor mijzelf?
Wat denk ik nu over mijzelf?
Wat heb ik als kind geleerd m.b.t. omgaan met teleurstelling?
Op het moment dat je het ongemak (en soms pijn) van het falen toelaat, er rustig aandacht voor hebt, kun je het ook eerder weer loslaten. Zo leer je met elkaar van zowel het individuele proces als van het groepsproces en ga je gegroeid verder op reis.